Avrupa coğrafyası
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Avrupa geleneksel olarak Dünya'daki 7 kıtadan biri olarak düşünülmektedir. Oysa Avrupa ve Asya coğrafi açıdan birbirleriyle bağlantılı kıtalardır ve bazan Avrasya adı altında anılırlar. Avrupa'nın geleneksel tanımına göre Ural Dağları Avrupa'nın doğudaki sınırını oluştururlar. Güneydoğu'daki sınırını Ural Nehri oluşturur. Sınır Hazar denizi, Kafkas Dağlarının zirveleri boyunca devam eder, Karadeniz, İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı'yla belirlenir. Akdeniz Avrupa'nın güney sınırını, Atlas Okyanusu ise batı sınırını belirler. İzlanda Avrupa'dan çok Kuzey Amerika'ya yakın olmakla birlikte Avrupa'nın bir parçası olarak sayılmaktadır.
Konu başlıkları[gizle] |
Nehirler [değiştir]
Avrupa'nın en uzun nehirleri:- Volga 3,690 km
- Tuna 2,860 km
- Ural 2,428 km
- Dinyeper 2,290 km
- Don 1,950 km
- Peçora 1,809 km
- Kama 1,805 km
- Oka 1,500 km
- Belaya 1,430 km
- Tisza 1,358 km
- Dinyester 1,352 km
- Ren 1,320 km
- Elbe 1,091 km
- Vistül 1,047 km
- Tagus 1,038 km
- Loire 1,012 km
- Ebro 960 km
- Sava, 933 km
- Rhône, 815 km
- Sen, 776 km
- Po, 652 km
Adalar [değiştir]
İzlanda, Faroe Adaları, Büyük Britanya, İrlanda Adası, diğer Britanya adaları, örneğin Azorlar, Madeira, Balear Adaları, Korsika, Sardinya, Sicilya, Malta, Oniki Adalar, Girit, Ege Adaları, Åland, Gotland, Saaremaa, Kanarya Adaları, Kıbrıs, Svalbard, Hinnøya, Senja, Zealand, Fyn and Kuzey Jutland Adası.Sıradağlar [değiştir]
Avrupa'nın en büyük sıradağları şunlardır:- Ural Dağları
- Kafkas Dağları
- Karpat Dağları
- Alpler
- Apenin Dağları
- Pirene Dağları
- Kantabriya Dağları
- İskandinav Dağları
- Dinar Alpleri
- Balkan Dağları
Avrupa'da iklim [değiştir]
Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor. |
Kıta'nın batısında denizel etki fazla görülürken, doğuya gittikçe kısmen karasallaşır. Kuzeyde dar alanlı olarak soğuk iklim görülmesine karşılık, güneyde de Akdeniz iklimi görülmektedir
Yıllık ortalama sıcaklık dereceleri, genel olarak kuzeyden güneye doğru artmaktadır. Termik genlik (fark) ise, batıdan doğuya doğru artar ve dolayısıyla doğuda iklim sıcaklık yönünden kontinental bir hal alır.
Yağış miktarları yeryüzü şekillerine bağlıdır. Genel olarak dağ yamaçlarına fazla yağış düşerken, ovalara daha az yağış düşmektedir. Yıllık yağışlar batıdan doğuya doğru azalır ve bu azalma dağlık alanların yamaçlarında daha da belirginleşir. Yağışlar mevsimsel olarak, en fazla kuzey bölgelerinde ilkbahar ve yaz mevsiminde düşerken, güneyde Akdeniz kıyılarında kış mevsiminde düşer. Orta Avrupa'da ise, yağışın mevsimlere göre dağılışı düzenlidir.
Avrupa'da bulutluluk süresi, güneydoğudan kuzeybatıya doğru, kar yağışları güneyden kuzeye doğru, karın yerde kalma süresi ise ovalardan dağlara doğru artar. Yıllık güneşlenme süresi ise kuzeyden güneye doğru artış göstermektedir.
Kıtanın kuzeyinde Kutup altı (Subarktik) veya Tunda iklimi hakimdir. Burada yazlar çok kısa sürer, bu dönemde gündüz süresi uzundur. Orta Avrupa'nın kuzeyinde gündüz süresi 20 saate yaklaşır. 66°33'dan geçen Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzey kesimine tekabül eden İskandinavya yarımadası ve Rusya Federasyonunun kuzey kesimlerinde devamlı gün düzlere geçilir.
Avrupa'nın batı sahillerinde Okyanusal İklim etkilidir. Buralarda kışlar ılık ve yazlar serin geçer. Kışların ılık geçmesi Gulf Stream sıcak su akıntısının etkisi ile olur. Atlas Okyanusunun orta kısmın da batı rüzgarları ile gelen bu akıntılar, kışın hava sıcaklığının düşmesini engeller. Bu nedenle sıcaklık Baltık ve İskandinavya ülkelerinde doğudaki sahalara göre birkaç derece yüksektir. Örneğin aynı paralelde Moskova'da Ocak ayı ortalama sıcaklığı -10 °C iken İskandinavya'nın Kuzey Buz Denizi kıyılarında 0 °C'dir. Başka bir ifade ile Gulf Stream sıcak su akıntısı, Batı Avrupa kıyılarında sıcaklığı karaların iç kısımlarına göre 10 °C daha yüksektir.
Karasal iklim, kıtanın denize uzak olan iç, doğu ve kuzey kesimlerinde görülür. Burada kış dönemi soğuk ve karlı, yazlar sıcak geçer. Yağış çoğunlukla ilkbahar ve yaz döneminde düşer.
Avrupa'nın Akdeniz'e komşu olan sahalarında yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklimi etkilidir. Bu sahalara düşen yıllık toplam yağış miktarı çok farklıdır. Dağların yüksek ve cephelerin geliş yönüne bakan kesimlerine bol miktarda yağış düşerken dağlar arasındaki oluklar ve İspanya’nın güney kesimi daha az (400-500 mm) yağış almaktadır.
Kıtanın dağlık kesimlerinde ise kışlan çok soğuk ve karlı, yazları serin ve kısa süren soğuk iklim görülür. Kar yağışı fazla alan İsviçre’nin Alp dağlarında kayak sporları yapılır.
Kara ülkeleri [değiştir]
- Lüksemburg
- Andorra
- Vatikan
- San Marino
- Makedonya Cumhuriyeti
- Sırbistan
- İsviçre
- Liechtenstein
- Avusturya
- Macaristan
- Çek Cumhuriyeti
- Slovakya
- Beyaz Rusya
- Moldova
- Ermenistan
- Kazakistan
Ada ülkeleri [değiştir]
Diğer kıtalara komşu ülkeler [değiştir]
Doğu Avrupa [değiştir]
Avrupa-Afrika [değiştir]
Başkentleriyle aynı adı taşıyan ülkeler [değiştir]
Başkenti en büyük kent olmayan ülkeler [değiştir]
Avrupa [değiştir]
- Liechtenstein (başkent: Vaduz; en büyük kent: Schaan)
- Malta (başkent: Valletta; en büyük kent: Birkirkara)
- San Marino (başkent: San Marino; en büyük kent: Serravalle)
- İskoçya (başkent: Edinburgh; en büyük kent: Glasgow)
- İsviçre (başkent: Bern; en büyük kent: Zürih)
- Kazakistan (başkent: Astana; en büyük kent: Almatı)
- Türkiye (başkent: Ankara; en büyük kent: İstanbul)
Komşu sayısına göre ülkeler [değiştir]
- 14: Rusya (Norveç, Finlandiya, Estonya, Letonya, Litvanya, Polonya, Beyaz Rusya, Ukrayna, Gürcistan, Azerbaycan, Kazakistan, Çin, Moğolistan ve Kuzey Kore)
- 9: Almanya
- 8: Avusturya, Fransa, Sırbistan, Türkiye
- 7: Macaristan, Polonya, Ukrayna
- 6: İtalya
- 5: Bulgaristan, Hırvatistan, Romanya, İsviçre, Beyaz Rusya, İspanya, Kazakistan, Slovakya, Makedonya Cumhuriyeti
- 4: Belçika, Yunanistan, Arnavutluk, Karadağ, Slovenya, Çek Cumhuriyeti, Letonya, Litvanya, Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan
- 3: Finlandiya, Norveç, Lüksemburg, Bosna-Hersek
- 2: İsveç, Hollanda, Andorra, Liechtenstein, Estonya, Moldova
- 1: Danimarka, İrlanda, Birleşik Krallık, Monako, Portekiz, Vatikan, San Marino
- 0: İzlanda, Malta, Kıbrıs
0 yorum:
Yorum Gönder